Με τον όρο «Δίκαιη δίκη» κατοχυρώνονται οι κορυφαίες εκφάνσεις των θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων, που βρίσκουν εφαρμογή στην ποινική δίκη.
Η έννοια του όρου «δίκαιη» αναφέρεται στην έγκαιρη, ουσιαστική και αδιάβλητη με δικονομικές εγγυήσεις διεξαγωγή της δίκης και όχι στην ορθότητα της απόφασης.
Και γίνεται «δίκαιη η δίκη», που είναι προσανατολισμένη, όχι μόνον στην ανάγκη προστασίας της κοινωνίας με την καταστολή του εγκλήματος, αλλά και στην ανάγκη προστασίας του κατηγορούμενου.
Και η προστασία αυτή επιτυγχάνεται με την εξασφάλιση στον κατηγορούμενο όλων εκείνων των μέσων, που χρειάζεται για να υπερασπιστεί τον εαυτόν του, αποτρέποντας μια άδικη καταδίκη του ή μια υπερβολικά αυστηρή ποινή.
Έτσι δίκαιη είναι η δίκη, η οποία οδηγεί σε αποτελεσματική δικαστική προστασία, σεβόμενη προστατευτικούς δικονομικούς τύπους- εγγυήσεις, με καθολική αξία και σημασία.
Μεταξύ άλλων, για την ύπαρξη δίκαιης δίκης, ιδιαίτερη σημασία έχει «η δυνατότητα πρόσβασης σε νομική εκπροσώπηση του κατηγορούμενου» και «η δυνατότητα πρόσβασης σε μετάφραση και διερμηνεία». Δικαιώματα, που οδηγούν, όσο το επιτρέπει η φύση της ποινικής δίκης, στην εξασφάλιση σεβασμού της αρχής της «ισότητας των όπλων» ανάμεσα στον κατηγορούμενο και τον εκπρόσωπο της κατηγορούσας αρχής.
Εισήγηση Ε. Βαγενά-Παλαιολόγου, δικαστή, Δρ. Εγκληματολογίας, μέλους της Εταιρίας, στην Ημερίδα με θέμα «ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ – ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ»στην Αθήνα, ΣΤΕ, 22.5.2009. Το κείμενο είναι δημοσιευμένο στη ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ, τεύχος